Kun je te jong zijn om te leren?

Ontwikkeling-plant
Nee, net zoals je nooit te oud bent om te leren.
Iedereen doet de hele dag door ervaringen op en krijgt constant nieuwe kennis. Een kind leert al voor de geboorte geluiden, geuren en smaken herkennen. Dat is de start van groei en ontwikkeling. Ieder kind is ook van nature nieuwsgierig en wíl leren. En het leren blijft doorgaan, we spreken niet voor niets van ‘levenslang leren’. Dat is hard nodig in onze snel veranderende maatschappij. Maar op iedere leeftijd heeft het leren een eigen inhoud, tempo en vorm.

Tijdens de workshop Voeding en leren, kreeg ik de vraag op welke doelgroep mijn aanpak gericht is, of, wie er het meeste baat bij heeft. Om leren, concentratie, geheugen en helder denken te stimuleren en in stand te houden, is goede voeding nodig: verbreiningsvoeding. Iedereen die leert, heeft daar baat bij. Jong en oud. Of het nu gaat om hersenontwikkeling, om het optimaliseren van het leervermogen of om het tegengaan van hersendegeneratie, bij alle drie speelt voeding een bijzonder belangrijke rol.
Een kind moet van jongs af aan goede voeding krijgen, eigenlijk al voor de geboorte. Je kunt als zwangere vrouw veel bijdragen aan de hersenontwikkeling van je ongeboren kind door goed op je voeding te letten. En daarmee beïnvloed je ook de genen die dat kind weer doorgeeft aan de volgende generatie. Maar in principe is het nooit te laat om het voedingspatroon te wijzigen en af te stemmen op leerprestaties.

De Vereniging Nederlandse Gemeenten (VNG) bepleitte een paar dagen geleden via wethouder jeugd en onderwijs René Peeters van Almere, dat kinderen vanaf 2,5 jaar verplicht twee dagdelen naar school zouden moeten. De VNG wil zelfs op iets langere termijn een doorlopende leerlijn van 0 tot 12 jaar tot stand brengen. Op die manier moeten achterstanden in groep 1 voorkomen worden. Ik schrok daar enorm van: achterstanden als kinderen vier jaar zijn? Ik kreeg er ook vragen over: een leerlijn vanaf nul jaar! Wanneer begint dan het leren? En wat is leren precies? Hoe zit het dan met de gehechtheid die zo van belang is voor een evenwichtige ontwikkeling? Kunnen hersenen ook te veel of te vroeg geprikkeld worden?

Ieder kind ontwikkelt zich in zijn/haar eigen tempo. De een is eerder taalvaardig, de ander ontwikkelt eerder motorische vaardigheden. Moeten we er op nog jongere leeftijd een eenheidsworst van maken? Ik vind van niet! Ik denk dat het belangrijker is om te zorgen voor goede voeding en ervoor te zorgen dat kinderen en jongeren voldoende beweging krijgen, vaak naar buiten gaan, de natuur in, voldoende slapen en voldoende water (of kruidenthee) drinken. Die basis moet in orde zijn voordat ze aan leren, groeien en ontwikkelen toe komen. Daarbij moeten we letten op zowel ondervoeding als verkeerde voeding en te veel voeding. Voorlichting aan ouders en opvoeders op dat gebied levert volgens mij meer op dan kinderen steeds jonger in een schoolse situatie te brengen. Jonge kinderen leren overal van. Er is niet meteen een school nodig om een rijke leeromgeving te bieden. Een goede basis is wel heel hard nodig voor groei, ontwikkeling en leren. In een variatie op een oude Chinese spreuk:
Wanneer je voedingspatroon verkeerd is, hebben andere interventies weinig effect;
Wanneer je voedingspatroon goed is, zijn andere interventies minder nodig.