Inrichting schoolgebouw van invloed op prestaties

‘Als we groen licht krijgen voor de nieuwbouw, kunnen we de inrichting van het bebouw afstemmen op het huidige onderwijsconcept. Ik ben ervan overtuigd dat daarmee de prestaties omhoog gaan’. Uitspraken van een schoolbestuurder, vorige week.
Je kunt zonder nieuwbouw ook veel verbeteren en daarmee winst behalen, gaf ik als reactie. Je hebt méér mogelijkheden om het leervermogen van je leerlingen te optimaliseren.

Dat gaf aanleiding tot een uurtje brainstormen over die mogelijkheden. Er is al veel onderzoek gedaan, onder andere naar

• Afstemming op verschillende leerstijlen en op meervoudige intelligentie;
• Uitdaging voor iedere leerling, niet te veel, maar ook niet te weinig;
• Zoveel mogelijk autonomie en zelfstandigheid voor de leerlingen;
• Een positieve benadering van de leerlingen (SWPBS);

Dat zijn didactische middelen waar iedere docent al mee bekend is. Er is nog meer te benoemen waarmee je het plezier in leren en de leerprestaties kunt verbeteren. De inrichting van gebouw, buitenruimte en lokalen beïnvloedt de zintuigen en kan langs die weg de prestaties ondersteunen:

• De inrichting van het gebouw moet mogelijkheden bieden voor de gewenste didactische werkvormen, met onder andere ruimtes voor grote groepen, werk/overlegruimtes voor groepswerk, concentratiewerkplekken en ontspanningsruimtes. Daarnaast is het van belang om mogelijkheden te scheppen om staand of wandelend te leren of te overleggen;
• De ruimte om het gebouw heen, moet beweging en buitenlucht mogelijk maken. Maak de buitenruimte zo groen en natuurlijk mogelijk en richt het in als een Schoolplein 14: uitdagend en stimulerend tot samenspel;
• Frisse lucht is heel belangrijk, want wie kan er werken en leren in een bedompte omgeving? Er moet dus voldoende mogelijkheid zijn om de lokalen te ventileren;
• Muziek speelt een rol bij het leren. Psychologe Emma Gray maakt onderscheid tussen verschillende leeractiviteiten met ieder een eigen soort muziek ter ondersteuning. Spotify heeft zelfs een playlist gepubliceerd voor de diverse leermomenten;
• Kleuren hebben veel effect op de stemming en de energie. Goed gekozen ondersteunen ze de creativiteit en bevorderen ze het opnemen van de leerstof. Klaslokalen hebben vaak de primaire kleuren rood, geel en blauw, vooral in de onderbouw van de basisschool. Die kleuren zijn te hard en rood werkt zelfs agressief. Beter is het om wat zachtere tinten geel en blauw te gebruiken, met daarnaast zacht oranje en veel tinten groen. Dat zijn vrolijk makende en kalmerende kleuren, die de sfeer in de klas en de concentratie ten goede komen;
• Zorg voor een rustig en overzichtelijk lokaal. Niet te veel aan de muren en dichte kasten zorgen ervoor dat er weinig afleidende prikkels zijn;
• Groene planten horen in ieder lokaal en op ieder schoolplein, vanwege hun rustgevende werking en hun werking als luchtzuiveraars;
• Specifiek licht voor cognitieve bezigheden en voor ontspanning zorgt ervoor dat de leerlingen beter presteren. Philips en de Universiteit Twente hebben daar langdurig onderzoek naar gedaan;
• Geuren (etherische oliën) worden al langer gebruikt in ziekenhuizen, instellingen, winkelcentra, wachtkamers, enz. Ook in het onderwijs kan er prima gebruik van worden gemaakt. Er zijn rustgevende, concentratieverhogende, geheugenbevorderende en stemming verbeterende geuren. Ze zijn in te zetten in de klas en bij het huiswerk;
• Voldoende beweging is noodzakelijk tussen iedere les door. De pauzes bieden daarvoor onvoldoende mogelijkheden. Beweging zorgt voor een uitlaatklep voor overtollige energie en een betere doorbloeding, waardoor er meer zuurstof en voedingsstoffen naar de hersenen gaan;
• Het meubilair kan ondersteunen. Het dient afgestemd te zijn op de werkvormen, maar kan ook zo gekozen worden dat er afwisseling is in zitten en staan of kan het zitten actiever maken.
• Ontspanning, rust en voldoende slaap heeft iedereen nodig. Uitgerust presteer je veel beter dan wanneer je slaperig of gestresst bent.
• Voeding is van groot belang. Die moet afgestemd zijn op hersenontwikkeling en leerprestaties. Dat begint met een goed ontbijt, waar je een hele ochtend op kunt presteren. Verder is het van belang wat er in de schoolregels staat over pauzehapjes en traktaties en wat er in de schoolkantine te koop is;

Wat voor leerlingen geldt, geldt evenzeer voor docenten. Ook zij werken liever in een prettige omgeving en ook hun prestaties verbeteren door bovenstaande maatregelen. En ook voor het bedrijfsleven gaat het bovenstaande op. Kantoorgebouwen en bedrijfsrestaurants kun je even goed aanpassen als schoolgebouwen en schoolkantines. De prestaties varen er wel bij.

Het is nu de tijd om plannen te maken voor veranderingen die je in de zomervakantie kunt doorvoeren. Wat ga jij verbeteren aan de inrichting?

Foto: ‘Schoolgebouw’, by Tim Strater on Flickr