Prestatiebevorderende geuren

Hier is het lekker fris! Een opmerking van studenten aan het eind van de dag bij binnenkomst in een lokaal. Dat was even anders toen ik er zelf tien minuten daarvoor naar binnen ging: onfris, bedompt en er kon geen raam open. Ik heb daarom meteen mijn ‘opfrismix’ ingezet, want zeg nou zelf: kun jij je concentreren in een ‘muf hok’?

Ik gebruik graag een mengsel van citroen en kruizemunt. Dat geeft niet alleen een geur die door iedereen altijd als ‘heerlijk fris’ wordt omschreven, het zorgt er ook voor dat studenten of leerlingen eind van de dag (of deeltijdstudenten in de avond) toch actief kunnen meedoen en dat je zelf ook in staat blijft om de les te verzorgen. Ik gebruik uitsluitend 100% natuurlijke etherische oliën. Ze zijn niet goedkoop, maar je hebt er maar een druppeltje van nodig. Zelfs wanneer de geur bijna niet te ruiken is, werken ze.

Bij binnenkomst geeft een frisse geur meteen een andere sfeer in de groep, ‘het voelt anders’ hoor ik vaak. Zeker eind van de dag, als het lastig wordt om de aandacht erbij te houden, werkt dat prettig. Je hebt er geen methylfenidaat (de werkzame stof in ritalin) voor nodig, iets wat helaas door veel studenten gebruikt wordt, omdat ze denken daar beter door te kunnen presteren of langer door te kunnen gaan.

Reuk is ons meest primitieve zintuig maar we hebben slechts enkele seconden nodig om een geur te herkennen en we herkennen ook veel geuren. Geuren geven een beleving die je niet tegen kunt houden en die altijd reacties oproepen. Met de inademing krijgen je hersenen geuren binnen en je reageert er ook altijd op, of je wilt of niet. Geuren roepen een sfeer op, ze kunnen aantrekken of afstoten, activeren of juist ontspannen en ze kunnen herinneringen oproepen of als geheugensteun dienen. Dat laatste kunnen we gebruiken bij het leren voor een toets of proefwerk: je gebruikt een geur bij het leren en diezelfde geur bij het maken van de toets. Piet Vroon schreef in 1994 al over de ‘state dependent retrieval’ in zijn boek Psychologie van de reuk: “Wat in een bepaalde fysiologische toestand, in een bepaalde mentale staat of op een bepaalde plaats is ervaren of geleerd, wordt onder diezelfde condities ook het best herinnerd.”

Ik gebruik geuren ook als een vorm van conditioneren bij sommige leerproblemen, bijvoorbeeld bij de afkeer van een bepaald vak of bij faalangst. Ik begin met een geur die de leerling prettig vindt, met een begeleider in een aparte ruimte en koppel die geur aan bepaalde activiteiten waar beslist succeservaringen mee kunnen worden opgedaan. De geur wordt dus verbonden met iets positiefs. Wanneer deze combinatie consequent wordt volgehouden, roept alleen de geur na verloop van tijd al een positieve stemming op. Op den duur (het is een lang proces) kan de geur worden ingezet bij iets waar de leerling tegenop ziet of angst voor heeft en ook onafhankelijk van persoon en plaats worden gebruikt. Een etherische olie kan altijd overal gebruikt worden, ook al is het maar een druppel op de kleding (een enkele druppel volstaat en een echte etherische olie vlekt niet).

Er zijn meer etherische oliën die goed te gebruiken zijn in het onderwijs bijvoorbeeld om zenuwen in bedwang te houden bij toetsen en examens, om rust en ontspanning te brengen in drukke tijden, of om concentratie te bevorderen, zie de rubriek Kruid in de klas. Hoe je ze veilig gebruikt, lees je hier.

Foto: ’the nose knows’ by Carol VanHook on Flickr.