ADHD en passend onderwijs

Vandaag hoorde ik weer een verhaal van ouders die door de basisschool gedwongen worden om hun zoon Ritalin te laten slikken. Hun zoon zit in groep zes en als ze hem geen medicijnen laten innemen, is de jongen niet meer welkom.

Even bij het begin beginnen: de leerkrachten hebben vanaf vorig schooljaar geklaagd over het gedrag van de jongen. Hij is druk, blijft niet op zijn stoel zitten, praat voortdurend tegen andere leerlingen en is nooit echt geconcentreerd bezig met zijn werk. De resultaten lijden daar langzamerhand ook onder.
De leerkracht van groep vijf wilde de jongen vorig schooljaar al laten testen. De ouders voelden daar toen niets voor, maar zijn kort geleden gezwicht voor de toenemende druk van de school. De jongen kreeg  de diagnose ADHD en daarmee vond de leerkracht van groep zes dat hij het recht had om te eisen dat de jongen medicatie zou gaan gebruiken. De ouders willen dat niet; zij zoeken naar andere wegen.
Nu zitten ze dus in een padstelling: medicatie of van school af. Schandalig in mijn ogen.

Let wel: ik snap dat de leerkracht (iedere leerkracht) voldoende ondersteuning nodig heeft. Ik pleit er ook in alle toonaarden voor dat de schooldirecties en –besturen daar meer aandacht voor krijgen en meer geld voor moeten uittrekken. In een klas van, in dit geval, 28 leerlingen vergt het heel veel van je om ieder kind goed te begeleiden. Maar …

Moet een leerling daarmee zijn eigenheid verliezen? NEE!

Mag je ouders zo voor het blok zetten? NEE!

Is medicatie de eerst aangewezen weg meteen na de diagnose? NEE!

Wat doet ADHD-medicatie?

Ritalin, Concerta of een ander ADHD-medicijn geneest niets. Het zorgt voor onderdrukking van de symptomen. Daarmee heeft de leerkracht meer rust in de klas. Dat klopt misschien. Maar is het kind ermee geholpen? In sommige gevallen is het het uiterste middel, dat (tijdelijk) kan worden ingezet. Het is zeker niet het eerste dat je moet proberen om de klachten te verlichten.
Bedenk je wat het betekent als een leerling Ritalin gaat slikken. De stof methylphenidaat (de werkzame stof in medicijnen als Ritalin) kan verschillende bijwerkingen hebben:
Er treedt vervlakking van emoties op, de gebruiker gedraagt zich als een zombie, je ziet verslavingsgedrag, een veranderde werking van het zenuwstelsel, controleverlies over het eigen gedrag, agressie, verminderde groei en dus ook verminderde hersengroei, slaapstoornissen en minder eetlust (waardoor de groei en de energie nog meer beïnvloed worden, dus ook de energie om te leren). Daar heb je in de klas ook de negatieve gevolgen van en die bijwerkingen wil je toch ook niemand aandoen!

Alternatieven

Er zijn gelukkig steeds meer mensen die kijken naar alternatieven voor medicatie bij ADHD en die ageren tegen te snel inzetten van medicijnen. Een paar tweets van deze week:
Wendy Priesnitz: Experiences of ADHD-Labeled Kids Who Switch from Conventional Schooling to Homeschooling or Unschooling. Klik hier om daar meer over te lezen.
Jelle Jolles: Bij ADHD moet prioriteit gegeven worden aan vaardigheidstraining en niet aan pillen. Met als bron the New York Times.
De website Het Kind toont een filmpje van een jongen die zijn kijk op de medicijnen geeft.

Begin bij de basis: laat de ouders de voeding eens heel goed onder de loep nemen. Daar kan vaak al veel mee bereikt worden. De tekorten aan goede vetten, eiwitten,  vitaminen en mineralen aanvullen en de loze troep aan E-nummers en suiker eruit halen. Ouders krijgen nog veel te weinig te horen over de mogelijkheden van voeding bij de behandeling van ADHD. Een voedingsdeskundige kan daarover informeren en adviseren. Het komt de leerprestaties zeker ten goede en je krijgt minder opgefokt  gedrag als leerlingen volwaardige voeding binnen krijgen. Verder zijn rust, regelmaat en structuur van belang, zeker voor deze leerlingen.

Vraag je ook eens af waar jij als leerkracht last van hebt in de omgang met dergelijke leerlingen en wat jij nodig hebt om daar je weg in te vinden. Kijk niet altijd met een negatieve blik naar die drukke kinderen: ze hebben ook hun goede kanten. Zorg dat je daar oog voor houdt. Ze staan altijd open voor nieuwe ideeën, zijn vaak het eerst enthousiast te krijgen, kunnen goed brainstormen, zijn niet snel moe. Geef ze wat ruimte, laat ze af en toe door de klas lopen of staande werken en laat ze op tijd water drinken.

Echt passend onderwijs probeert niet om iedere leerling aan te passen aan het systeem;  het zorgt ervoor dat iedere leerling door aanpassingen in het onderwijs, de begeleiding krijgt die hij of zij nodig heeft om zich optimaal te kunnen ontplooien. Daar doe jij toch aan mee!

Foto: “Difference between add and adhd” by Life Mental Health on Flickr