Gezonde leefregels op school

J&J VN deel cover
Een goed zichtbare verandering in vergelijking met een aantal jaren geleden is het aantal jongeren en kinderen met ernstig overgewicht. Kijk maar eens om je heen op straat of op een schoolplein. De laatste cijfers over overgewicht spreken over een derde van de wereldbevolking, bijna 40% van de Nederlanders en 15% van onze leerlingen en studenten. De cover van Vrij Nederland van 15-2-14 sprak boekdelen met een obese Jip en Janneke (de afbeelding hierboven).

De CBS cijfers over ondergewicht, normaal gewicht en overgewicht bij de bevolking van 4 jaar en ouder, geven het groeiend overgewicht ook duidelijk weer. overgewicht CBS

Als je wat verder kijkt zie je veel meer opvallende zaken die effect hebben op onze leerlingen en studenten.

  • ze krijgen geld mee om wat te kopen voor in de pauze in plaats van fruit van thuis
  • ze eten vaak een ongezonde snack uit de schoolkantine of supermarkt als lunch in plaats van brood
  • ze kijken naar sport in plaats van zelf te sporten
  • ze werken met kant-en-klaar pakketten en methodes in plaats van zelf iets te verzinnen en uit te proberen
  • ze worden naar school gebracht met de auto in plaats van zelf te fietsen of te lopen
  • ze gamen of kijken tv in plaats van buiten te spelen
  • ze kijken naar filmpjes over de natuur in plaats van de natuur te ervaren
  • ze drinken frisdrank of energiedrankjes in plaats van kraanwater of thee
  • ze zijn voornamelijk cognitief bezig in plaats van alle zintuigen te gebruiken
  • ze leren uit boeken en via internet in plaats van leren door te doen
  • ze hebben overvolle agenda’s en stress, ook na school in plaats van tijd om te ‘lummelen’
  • ze hebben de hele dag door eetmomenten in plaats van 3 maaltijden per dag

Het bovenstaande is extreem zwart-wit gesteld. In werkelijkheid ligt het genuanceerder en speelt er ook veel meer mee. Je ziet veranderingen thuis, op school en in de maatschappij: werkende ouders met drukke banen, de nadruk op toetsen en examens op school en op iedere hoek van de straat de mogelijkheid om junkfood en snoep te kopen. Het geeft aan dat we met z’n allen verkeerd bezig zijn en dat leidt over een aantal jaren tot enorme gezondheidsklachten, sociale uitsluiting van groepen en een negatieve invloed op de leerprestaties. Het is de hoogste tijd om terug te keren naar verantwoorde voeding, meer activiteit, creativiteit en beweging. Dat is goed tegen overgewicht, helpt tegen stress en is goed voor het leervermogen.

Lesprogramma’s

Volgens Brits onderzoek blijkt een lesprogramma over gezond leven op school voor 10-jarigen daarbij onvoldoende resultaat op te leveren. Dat kan ook niet anders zegt hoogleraar voeding en gezondheid Jaap Seidell. Het programma is te kort, het komt te laat en het is alleen maar praten over, in plaats van zelf doen en ervaren. Er is meer nodig, te beginnen op veel jongere leeftijd en bij de ouders.

gezonde leefregels

Er zijn aanpassingen nodig die doorwerken in het schoolleven van iedere dag (ik heb er al veel vaker over geschreven).
Leerlingen lopen of fietsen zo veel mogelijk naar school. De schoolregels met betrekking tot pauzehapjes en traktaties worden aangescherpt en gehandhaafd, de schoolkantine biedt 100% volwaardige voeding aan, alle leerlingen en studenten hebben de mogelijkheid om in de klas kraanwater te drinken uit hervulbare flesjes. Alle leerkrachten en docenten geven hierin het goede voorbeeld. In de lokalen staan planten en tussen iedere les door wordt beweging gestimuleerd op een groen schoolplein. Leerlingen leren via een schooltuin allerlei groenten en fruit kennen. Bij kooklessen leren ze hoe je een gezonde maaltijd klaarmaakt met die verse ingrediënten, die daarna gezamenlijk wordt opgegeten, want zelf verbouwd wordt zeker gegeten en samen eten, doet eten!
Ouders, leerkrachten en schoolbesturen zullen zich gezamenlijk moeten inspannen om dat te bereiken.