Natuurbewustzijn ‘kweken’

Nu de temperatuur ook overdag onder nul blijft, ligt de natuur even stil. Waar ik tot vorige week nog winterpostelein, vogelmuur, brandnetel, appelmunt, en de eetbare bloemetjes van winterjasmijn en ananassalie kon oogsten, is er nu even niets te vinden in onze tuin. De nieuwe groene blaadjes dicht bij de grond van de citroenmelisse en de zwitserse munt lijken zelfs weer de grond in te kruipen. Eten volgens het seizoen bestaat, voor wat betreft onze eigen oogst, tijdelijk uit ingemaakte, ingekuilde, gedroogde of ingevroren kruiden en groente. De natuur wacht op warmere tijden. Wat doe je dan in de klas?

Ontkiemen

Ondanks die kou is er onder de grond toch wel activiteit. Veel zaden die in de grond zitten, ontkiemen al in de winter. Ze komen boven de grond zodra de temperaturen voldoen.
Als je daar niet op wilt wachten, kun je op een andere manier aan de slag: binnen kiemgroente zaaien. Die kiemgroenten lukken altijd en je leerlingen vinden het meestal erg leuk om te doen: je haalt de natuur dichtbij, het kan binnen en het gaat supersnel. Binnen een week heb je een bakje vers groen om een boterham met kaas mee te ‘versieren’. En het is geweldig om samen te proeven van wat er is opgekomen.

Natuurbewustzijn

Juist in deze periode kun je het natuurbewustzijn bij je leerlingen vergroten. Je kunt ze laten ervaren wat kou doet met de natuur en laten zoeken naar de eerste blaadjes die zichtbaar zijn. Maak ze attent op de zwellende knoppen aan fruitbomen en -struiken. Die blijven bij deze kou even stilstaan, maar ontwikkelen zich straks tot mooie bloesem. Volg dat proces maar eens met je leerlingen. Je kunt het versnellen door een tak binnen op een vaas te zetten en  iedere dag samen even te kijken welke veranderingen je ziet. Let ook eens op de wintersilhouetten van bomen en kijk waaraan je die bomen dan nog kunt herkennen. Kijk eens bij welke temperatuur of weersomstandigheden je weer bijen en hommels ziet vliegen en op welke planten. Laat je leerlingen uitzoeken hoe vogels, vissen en kikkers de winter doorkomen en welke dieren een wintervacht hebben of een andere manier om de kou te kunnen weerstaan.

Verwondering met alle zintuigen

Volgens de natuurpiramide van Philip Brewer is het van belang om wekelijks iets te ondernemen gericht op ontdekkingen in de natuur. Dat voedt de verwondering en het natuurbewustzijn en houdt je leerlingen nieuwsgierig.
Je kunt met al je zintuigen bezig zijn met de natuur en dat verhoogt het natuurbewustzijn: wat hoor je, voel je, zie je, ruik je en proef je?
Laat je leerlingen zich verwonderen en maak ze nieuwsgierig. Daar begint het immers allemaal mee! Vanuit die nieuwsgierigheid kun je tweemaal zaaien en oogsten: de plantjes uit een zakje zaad en de belangstelling voor de natuur bij je leerlingen.

ps. Een grote supermarkt begint weer met de moestuintjes, dus zaadjes komen er weer aan. Als je ouders vraagt om de zaadjes voor jou te verzamelen heb je er in de klas al snel voldoende om alle leerlingen zelf een potje te laten zaaien en verzorgen.

Foto: Kiemgroente (tuinkers) klaar om geoogst te worden.