Een uitdagend voedingsalfabet

Brainstormend over voedingseducatie met een paar docenten in het voortgezet onderwijs kwam de vraag: ‘wat kunnen we de komende weken met de leerlingen doen?’. Het is voorjaar, alles loopt uit, we kunnen zaaien, maar we willen eigenlijk meer. We kwamen uit op een indeling van gewassen. Zullen we het alfabet gebruiken? Is dat niet te gemakkelijk? Het zijn ‘maar’ 26 letters, maar als je probeert iedere letter te gebruiken als beginletter binnen het thema voeding, valt het toch tegen en is er voor veel leeftijden en schooltypen een uitdaging van te maken.

Voor kleuters is het hele alfabet meestal te veel gevraagd, maar zij kunnen wel plaatjes zoeken en uitknippen van wat je kunt eten en op kleur sorteren of op smaak. Dat kan een mooie groepsactiviteit zijn. Als alles is opgeplakt komen er uiteraard de letters of de namen bij. Ook kunnen ze voeding zoeken met de beginletter van hun naam, of met alle letters van hun naam.
De discussie daarna kan bijvoorbeeld gaan over het soort voedingsmiddel: is het groente, fruit, koek, snoep, enz. en waar koop je het? Hoe groeit het? Wie maakt het?

Een volgende stap is een lust-ik-graag/lust-ik-niet lijst of, als ze er aan toe zijn, een lust-ik-graag/lust-ik-niet alfabet,
Een fruit alfabet,
Een groente alfabet,
Een tussendoortjes alfabet.
Steeds met bespreking achteraf: Heb je het wel eens gegeten? Waarom vind je het wel/niet lekker? Hoe smaakt het? Welke smaken ken je? Laat ze ervaren dat smaken verschillen en dat er cultuurverschillen zijn.
Laat er een boekje van maken, dat ze daarna zelf weer kunnen doorbladeren.
Je kunt er een competitie aan verbinden: welk groepje kan de meeste letters van het alfabet invullen?

Lastiger, want minder bekend dus meer zoekwerk, wordt
een kruiden alfabet (hoe gebruik je die kruiden?),
een bloemen alfabet,
een bomen alfabet (weet je waar die boom staat?),
een gezond/ongezond alfabet (waarom is iets al dan niet gezond?).
Een voeding-voor-je-hersenen-alfabet,
een alfabet van voeding die eiwitten levert, of koolhydraten of vetten,
een alfabet van voeding die vitamines en mineralen leveren (met welke vitamines en mineralen).
een ingrediënten alfabet (afgaande op de etiketten),
een superfoods alfabet (waarom wordt iets een superfood genoemd?),
een alfabet van eetbare bloemen,
een alfabet van planten waar je thee van kunt zetten (en dan natuurlijk samen thee drinken),
een alfabet van geurende planten (probeer de geur te omschrijven).

Ieder alfabet geeft aanleiding tot discussie en een deel voedingseducatie.

Een inrichting op alfabet wordt ook in boeken wel gehanteerd. ‘De Supplementenwijzer’ van Juglen Zwaan is op deze wijze ingericht, het ‘Groot handboek der geneeskrachtige planten’ van Geert Verhelst, ‘Wildplukken: eetbare planten’ van Peter Kouwenhoven en Barbara Peters (op Nederlandse naam), ‘Eetbare planten’ van Dagmar Lánská en ‘De kracht van specerijen’ van Winiefred van Killegem (op Latijnse naam).

Foto: andy.brandon50 on Flickr